Het kruispunttype is als eerste een bepalend kenmerk voor de veiligheid op een kruispunt. Kruispunten met een verkeersregelinstallatie (VRI) zijn door hun capaciteit, hoge verkeersdruk en complexiteit bijvoorbeeld onveiliger ten opzichte van andere kruispunttypen. Dit is ook te lezen bij de vraag Welke kruispunttypen zijn het veiligst? Daarnaast zijn er binnen een bepaald kruispunttype een aantal kenmerken die de veiligheid van een kruispunt beïnvloeden:
- het aantal mogelijke conflictpunten;
- de snelheid;
- de massaverschillen tussen elkaar ontmoetende verkeersdeelnemers;
- de hoek van impact;
- de hoeveelheid verkeer, uitgesplitst in het aantal passerende motorvoertuigen en de verhouding van de zijstroom tot de hoofdstroom.
De veiligheid van kruispunten hangt sterk af van het aantal mogelijke conflictpunten. Hoe minder conflictpunten, hoe veiliger het kruispunt. Een conflict tussen voertuigen mag alleen optreden bij beperkte snelheids- en massaverschillen. Hierbij is ook de hoek van impact een belangrijke factor. Deze hoek wordt bepaald door het type conflict. Tabel 5 laat vier verschillende conflictgroepen zien.
|
Conflictgroep |
Omschrijving |
Illustratie |
|
Dwarsconflicten |
Haaks op elkaar rijdende voertuigen
|
|
|
Kop-staartconflicten |
In dezelfde richting rijdende voertuigen |
|
|
Convergerende of divergerende conflicten |
In dezelfde richting beginnende of eindigende voertuigen (invoegen of uitvoegen) |
|
|
Frontale conflicten |
Tegemoetkomende voertuigen
|
|
Tabel 5. Vier conflictgroepen [9].
Een laatste belangrijk kenmerk is de hoeveelheid verkeer. In het algemeen geldt: hoe meer passerende motorvoertuigen, hoe meer ongevallen. De manier waarop dit meespeelt, is op twee manieren onderzocht. Voor de veiligheid van kruispunten binnen de bebouwde kom is het aantal passerende motorvoertuigen onderzocht [9]. Dit is de som van de zijstroom en de hoofdstroom. Voor de veiligheid van kruispunten buiten de bebouwde kom is de verhouding van de intensiteit op de zijstroom en de hoofdstroom onderzocht, die sterk in verband staat met het aantal letselongevallen [16][i].
Zie voor een uitgebreide beschrijving van de kenmerken die de veiligheid van een kruispunt beïnvloeden het SWOV-rapport Enkele aspecten van kruispuntveiligheid.
[i] Dit is gebaseerd op bestaande kennis die op deze manier onderzocht is. Het aantal passerende motorvoertuigen is alleen binnen de bebouwde kom onderzocht en de verhouding van de zijstroom tot de hoofdstroom is alleen buiten de bebouwde kom onderzocht. Zowel de hoeveelheid verkeer, als de verdeling ervan, is echter binnen en buiten de bebouwde kom relevant voor de verkeersveiligheid.
