Er is niet veel bekend over de oorzaken en gevolgen van de ongevallen met voertuigen te water in Nederland. Wel is er op basis van buitenlands onderzoek iets te zeggen over mogelijke factoren die een rol kunnen spelen. Daarbij moet bedacht worden dat niet bekend is in hoeverre deze factoren ook in Nederland een rol spelen.
Verdrinking
Hoewel verdrinking geen oorzaak is van een ongeval, is het wel de reden dat situaties waarbij voertuigen te water raken zo slecht aflopen en in de ongevallenstatistiek terechtkomen. Uit (buitenlands) onderzoek blijkt dat de meeste slachtoffers in een voertuig te water geen verwondingen hadden die het ontsnappen zouden belemmeren [2] [3] [4]. Deze slachtoffers hadden zeer waarschijnlijk het ongeval overleefd als ze niet verdronken waren. Inzittenden van auto’s riskeren vooral de verdrinkingsdood omdat, door paniek, de verkeerde keuzes worden gemaakt [1]. In plaats van het voertuig zo snel mogelijk via het raam te verlaten, bellen inzittenden de hulpdiensten, proberen een deur te openen (al dan niet door eerst de auto vol te laten lopen), of hopen dat een luchtbubbel in de auto hun redding is. Een ander probleem is dat ze niet kunnen zwemmen of niet weten wat ze moeten doen. Daarnaast is met een voertuig te water geraken een stressvolle situatie. Hoe langer iemand in het voertuig blijft zitten, hoe groter de psychologische stress wordt. Dit zorgt voor hyperactiviteit, hypoactiviteit en/of inefficiënte besluitvorming [6].
Alcohol en drugs
Het is niet bekend wat de rol van alcohol is bij het te water raken van voertuigen in Nederland. Uit een Zweedse studie bleek dat 32% van de bestuurders die te water raakten onder invloed was van alcohol met een gemiddeld promille van 1.8g/L (drie keer boven de toegestane limiet). Ook bleek dat 28% van de bestuurders onder invloed was van drugs [2]. In twee Amerikaanse studies werden verschillende percentages alcoholgebruik gevonden: een uit 2011 vond dat 44% alcohol had gebruikt [7] en een uit 1990 vond dat zelfs 74% van de slachtoffers alcohol had gebruikt [4].
Snelheid
Directe informatie over de rol van te hoge snelheid bij het te water raken ontbreekt. Wel bleek in een Zweedse studie dat in 10 van de 64 onderzochte ongevallen met voertuigen te water, een geleideconstructie onvoldoende bescherming bood. Door een te hoge snelheid van de auto werd deze niet voldoende tegengehouden door de geleiderail, waardoor de auto in het water terechtkwam [2].
Oorzaken te water raken van fietsers
Bij de vraag Welke kenmerken hebben ongevallen met voertuigen te water? staat dat een aanzienlijk deel van de slachtoffers (bijna 10 per jaar) te fiets te water raakte en overleed. Helaas is niet bekend onder welke omstandigheden deze fietsers te water raken en waarom zij niet veilig op de kant weten te komen. Onderzoek uit het buitenland geeft geen informatie over fietsers.
Oorzaken te water raken van scootmobielrijders
Uit diepteonderzoek naar scootmobielongevallen in Nederland komt naar voren dat een tamelijk groot aandeel (een zevende) te water raakt [8] [9]. Deze ongevallen gebeuren omdat bestuurder uit schrik gas geven of omdat ze dat doen met de bedoeling te remmen. Dit gebeurt meestal tijdens een speciale manoeuvre zoals inparkeren. In een enkel geval moest een scootmobielrijder remmen voor een voorligger, maar gaf per ongeluk gas en moest daardoor uitwijken, waardoor de scootmobielrijder in het water terechtkwam. De gevolgen van de ongevallen met scootmobielrijders in dit diepteonderzoek bleven beperkt tot hoogstens licht letsel (MAIS-score van 1), omdat de slachtoffers door omstanders op de kant konden worden geholpen.
