Voertuigmaatregelen die genomen zijn voor vrachtauto’s zijn de verplichting van open zijdelingse afscherming, dodehoekspiegel, snelheidsbegrenzing van 90 km/uur, aanwezigheid en gebruik van autogordels, retroreflecterende contourmarking, ‘Automatic Emergency Braking’ (AEB-) systeem en ‘Lane Departure Warning’ (LDW-) systeem. De ingangsdatum en effectiviteit van deze maatregelen staan in Tabel 5.
|
Maatregel |
Wetgeving |
Effectiviteit |
|
Open zijdelingse afscherming |
1998: Artikel 5.3.48 in [3] |
Een zijdelingse afscherming kan voorkomen dat kwetsbare deelnemers onder de achterwielen van de vrachtauto of de wielen van een oplegger/aanhangwagen terechtkomen. Er is weinig bekend over de invloed van zijdelingse afscherming op de verkeersveiligheid. Op basis van schattingen wordt een positief effect op de verkeersveiligheid verwacht [44]. |
|
De aanwezigheid en het gebruik van de veiligheidsgordel is verplicht voor bestuurders en inzittenden van vracht- en bestelauto’s |
EU-richtlijn 2003/20/EC [45] |
Er is weinig bekend over de invloed van gordeldracht onder bestuurders van vrachtauto’s en bestelauto’s op de verkeersveiligheid. Bestuurders van vracht- en bestelauto’s dragen de gordel minder vaak dan bestuurders van personenauto’s [46] [13]. Het ligt in de lijn der verwachting dat een toename van de gordeldracht onder inzittenden van vracht- en bestelauto’s leidt tot een afname van ernstig letsel. |
|
Introductie dodehoekspiegel |
1 januari 2003 [47] |
De daling van het aantal doden door dodehoekongevallen in de eerste jaren na introductie van de dodehoekspiegel kan het gevolg zijn van de introductie van de dodehoekspiegel en de bijbehorende publiciteit, maar kan ook door toevallige fluctuaties verklaard worden [32]. Er is weinig bekend over de invloed van de voorzichtspiegel, de bollere breedtespiegel en de grotere trottoirspiegel op de verkeersveiligheid. |
|
Introductie voorzichtspiegel, de bollere breedtespiegel en de grotere trottoirspiegel |
EU-richtlijn 2007/38/EC [48] |
|
|
Verplichte snelheidsbegrenzing van 90 km/uur voor voertuigen in categorie N2 en N3 |
2005: Artikel 5.3.15 in [3] |
Lagere snelheden verkleinen zowel de kans op een ongeval als de ernst van de afloop (zie de SWOV-factsheet Snelheid en snelheidsmanagement. |
|
Retroreflecterende contourmarkering van vrachtauto’s met een maximummassa vanaf 7,5 ton en aanhangwagens vanaf 3,5 ton |
2008: EU-richtlijn 2007/35/EG [49] 2011: retrofit vrachtauto’s die voor het eerst een kenteken krijgen (conform [49]) |
Onderzoek naar de effectiviteit van het aanbrengen van retroreflecterende contourmarkering op bestaande vrachtauto's (retrofit) wijst uit dat deze maatregel in Nederland maximaal drie doden per jaar bespaart [50]. |
|
‘Automatic Emergency Braking’ (AEB-) systeem verplicht op vrachtauto's |
2013: EU-verordening 661/2009 [51] |
Hoewel er bij personenauto’s is aangetoond dat AEB een positief effect heeft op de verkeersveiligheid [52], zijn er geen precieze cijfers over het effect van AEB bij vrachtauto’s op de verkeersveiligheid. In diverse studies wordt een theoretisch positief effect geschat voor AEB bij vrachtauto’s [53], al blijkt uit praktijkproeven op een testcircuit dat AEB bij vrachtauto’s in de huidige vorm niet altijd betrouwbaar is in het tijdig detecteren van voorliggende obstakels [54]. |
|
‘Lane Departure Warning’ (LDW-) systeem verplicht op vrachtauto's |
2013: EU-verordening 661/2009 [51] |
Onderzoek laat zien dat vrachtauto’s met een LDW-systeem een 1,9 maal kleinere kans hebben om betrokken te zijn bij schampbotsingen, eenzijdige ongevallen en frontale botsingen als gevolg van het verlaten van de rijstrook [55]. |
Tabel 5. Voertuigmaatregelen die genomen zijn om de verkeersveiligheid van vracht- en bestelauto’s te vergroten.
Mogelijke nieuwe voertuigmaatregelen
Dode hoek Detectie- en SignaleringsSystemen (DDSS) kunnen de vrachtautochauffeur waarschuwen voor andere verkeersdeelnemers in de dode hoek [55]. Ook anti-ongevallensystemen (zoals Advanced Cruise Control) kunnen een ongeval helpen voorkomen, maar ze kunnen ook juist de aandacht van de bestuurder afleiden [57], zie ook de SWOV-factsheet Intelligente transport- en rijhulpsystemen (ITS en ADAS).
Om het aantal dodehoekongevallen terug te dringen is in Groot-Brittannië een methode ontwikkeld om het directe zicht (dus zonder daar spiegels bij te gebruiken) op kwetsbare verkeersdeelnemers vanuit de cabine te beoordelen [58]. Een vrachtauto kan tussen de nul en vijf sterren scoren, waarbij vijf sterren overeenkomt met het best mogelijke directe zicht op kwetsbare verkeersdeelnemers. De burgemeester van Londen heeft deze standaard toegepast door vrachtauto’s in categorie N3 vanaf 26 oktober 2020 alleen toegang tot Londen te verlenen wanneer deze minimaal 1 ster scoren. Vanaf 2024 moeten de vrachtauto’s minimaal 3 sterren hebben om Londen in te mogen [59]. Deze maatregel dwingt fabrikanten om vrachtauto’s te ontwikkelen met een verbeterd zicht, bijvoorbeeld door het motorblok anders te plaatsen waardoor de chauffeur lager komt te zitten, de zijruiten lager geplaatst kunnen worden en de chauffeur zodoende meer direct zicht heeft.
